تست A/B چیست و چگونه به کسب و کار ما کمک می‌کند؟

اگر شما هم برای کسب‌وکار خود یک سایت ساخته‌اید، حتما باید با تست A/B و با نحوۀ کار آن آشنا شوید. زیرا آزمایش A/B به شما کمک می‌کند تا وب سایتتان را در راستای اهداف تجاری خود، به بهترین شکل ممکن بهبود ببخشید. همانطور که می‌دانید هر یک از بخش‌هایی که در یک صفحه از سایت وجود دارند، با هدف خاصی طراحی شده‌اند.

مثلا هدف از قرار دادن دکمۀ «تماس بگیرید» این است که افراد با کلیک بر روی آن بتوانند مستقیما با شما ارتباط برقرار کنند. سوال اینجاست که اگر این دکمه به رنگ قرمز نمایش داده شود افراد بیشتری بر روی آن کلیک می‌کنند یا با رنگ سبز؟ در چنین مواقعی چطور می‌توان اثر بخشی این دو حالت متفاوت را مقایسه کرد و فهمید کدام یک به بهترین شکل هدف شما را برآورده می‌کند؟

اینجاست که وجود ابزاری مثل A/B تست به کمک شما خواهد آمد. اینکه آزمایش A/B دقیقا چیست، چطور انجام می‌شود و چه اشتباهاتی در انجام آن رایج است را بطور کامل در این مقاله از نبض مارکتینگ توضیح داده‌ایم. پس اگر شما هم به فکر بهبود سایت خود هستید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را تا انتها بخوانید.

تست A/B چیست؟

تست AB یا A/B Testing ابزاریست که به کمک آن می‌توان نسخه‌های مختلف از یک صفحۀ وب را مورد آزمایش قرار داد و از بین حالت‌های مختلفی که این صفحه می‌تواند داشته باشد، بهترین گزینه را انتخاب کرد. تست AB در چنین مواقعی به شما این امکان را می‌دهد که به جای حدس زدن دربارۀ میزان اثر‌بخشی حالت‌های مختلف، آن‌ها را در عمل تجربه کرده و با بررسی نتایج بدست آمده، نسخه‌ای که بهترین عملکرد را دارد به کار بگیرید.

A/B تست چطور کار می‌کند؟

همانطور که گفتیم وقتی می‌خواهیم دو حالت مختلف از طراحی یک صفحه را با هم مقایسه کنیم از تست AB استفاده می‌کنیم. طرز کار این تست به این شکل است که بازدیدکنندگانِ سایت را به دو دسته تقسیم می‌کند و به هر دسته نسخۀ متفاوتی از یک صفحه را نشان می‌دهد. نسخه A را، به نیمی از بازدیدکنندگان و نسخه B را به نیمی دیگر.

این که کدام کاربر نسخه A و کدام یک نسخۀ B آن صفحه را ببیند، به طور تصادفی مشخص می‌شود. بنابراین نتیجه A/B تست نشان می‌دهد، کاربران سایت با کدام نسخه از صفحه ارتباط بهتری برقرار کرده‌اند و کدام نسخه، شما را بیشتر به هدفتان نزدیک می‌کند. به عبارت دیگر تست A/B نسخه‌ای از صفحه که نرخ تبدیل بالاتری دارد را مشخص می‌کند.

ما در ادامه تمام مراحلی که برای اجرایی کردن تست A/B لازم است طی کنید را توضیح داده‌ایم تا بتوانید بدون سردرگمی این تست را برای سایتتان اجرا کنید.

مراحلی که باید برای طراحی و اجرای تست A/B طی کنید

برای اینکه بتوانید یک تست A/B طراحی کنید، باید بدانید کدام قسمت از استراتژی کسب‌وکار آنلاین شما نیاز به تغییر دارد و این تغییر باید به چه شکل باشد تا بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. پس باید دست به کار شده و مراحل زیر را با دقت انجام دهید:

۱. اولین مرحله: برای جمع‌آوری اطلاعات، تحقیق کنید

شما در اولین مرحله باید به طور کامل درباره نحوه عملکرد فعلی ساییتان تحقیق کنید. ابزارهایی مثل گوگل آنالیتیکس که برای تحلیل سایت ساخته شده‌اند، در این مرحله بسیار به کمک شما می‌آیند. به کمک این ابزارها می‌توانید بفهمید کدام صفحات سایت شما بیشترین ترافیک را دارند و نرخ تبدیل و نرخ پرش در هر صفحه چقدر است.

علاوه بر این، ابزارهایی که نحوه تعامل کاربر با سایت را نشان می‌دهند، مثل نقشه حرارتی هاتجر، به شما می‌گویند کاربران با کدام بخش از سایت شما تعامل بیشتری داشته‌ و بر روی کدام بخش‌ها اصلا کلیکی نداشته‌اند. همچنین استفاده از ابزارهایی که از لحظه ورود به سایت تا خروج کاربر را ضبط می‌کنند، می‌توانند به شما در فهم رفتار کاربر با بخش‌های مختلف سایت (مثل فرم‌ها و یا لینک‌ها) کمک کنند.

 به طور کلی بر اساس این داده‌‌ها می‌توان صفحاتی که عملکرد مناسبی ندارند را شناسایی کرد و آن‌ها را در راستای هدفی که برای آن ساخته شده‌اند، بهبود بخشید.

۲. دومین مرحله: تعیین هدف هر صفحه

شما باید تعیین کنید که در هر صفحه هدفی که از تبدیل دارید چیست. یعنی چه اتفاقی در آن صفحه بیفتد شما عملکرد آن صفحه را خوب ارزیابی می‌کنید. آیا هدف آن صفحه تبدیل بازدیدکننده به مشتری است و یا هدف آن صفحه این است که بازدیدکنندگان با پر کردن فرم، اطلاعات تماس خود را برای شما بگذارند.

اگر این هدف مشخص نشود شما معیاری برای تشخیص گزینه‌ی برندۀ A/B تست نخواهید داشت.

۳. سومین مرحله: ایده‌ها و فرضیات خود را فهرست کنید

 طی دو مرحله قبل اطلاعاتی درباره نحوه عملکرد سایتتان جمع کردید و از طرفی هدف هر صفحه را نیز مشخص کردید. حالا وقت آن رسیده که فرضیات و ایده‌هایی که برای بهبود به ذهنتان می‌رسد را بنویسید. براساس اطلاعاتی که جمع کرده‌اید، چه مواردی مانع رسیدن این صفحات به اهدافی که برایشان در نظر گرفته‌اید می‌شود.

به کدام بخش‌های صفحه باید توجه شود، اما توجه نمی‌شود! شما فکر می‌کنید علت چیست؟ آیا مشکل در رنگ و اندازه است؟ یا متن نوشته‌ها مشکل دارد؟ هر تغییری که فکر می‌کنید نسخه‌ی جدید را از نسخۀ اولیۀ آن صفحه بهتر می‌کند با ذکر دلیل بنویسید. سپس فرضیات خود را بر اساس فاکتورهای مختلف مثل سطح دشواری در اجرا، انتظار شما از میزان اثرگذاری و… اولویت‌بندی کنید.

۴. چهارمین مرحله: آزمایش A/B را اجرا کنید

در این مرحله زمان اجرا کردن آزمایش A/B  فرا رسیده است. برای اجرای تست می‌توانید از ابزاری مثل گوگل آنالیتیکس استفاده کنید؛ این ابزار به شما امکان تست ۱۰ نسخه کامل را می‌دهد. در این مرحله باید صبوری کنید تا بازدیدکنندگان به سایت شما سربزنند تا ابزاری که تست را انجام می‌دهد اطلاعات لازم را ثبت کند.

۵. پنجمین مرحله: نتایج آزمون را تحلیل و تغییرات لازم را اعمال کنید

آخرین و مهم‌ترین مرحله از تست A/B، تجزیه و تحلیل نتایج است. نرم‌افزاری که برای تست AB استفاده کرده‌اید، در نهایت اطلاعات مربوط به عملکرد هر دو نسخه را به شما نشان می‌دهد. اگر این دادها از نظر آماری اختلاف معنی داری داشته باشند، آن وقت می‌توانید نسخه‌ی برنده را انتخاب کرده و تغییرات لازم را بر اساس آن اعمال کنید.

اما اگر نتایج AB تست از نظر آمار چندان قابل اتکا نبود دلسرد نشوید، به آن آزمایش به عنوان یک تجربه یادگیری نگاه کنید و این بار سایر فرضیاتی که در مرحله سوم فهرست کرده بودید را به آزمایش بگذارید.

هنگام انجام A/B تست از این اشتباهات دوری کنید!

در هنگام اجرای آزمایش A/B اشتباهات رایجی وجود دارد که می‌تواند زمان و تلاش‌های شما را هدر دهد. در این قسمت سعی کرده‌ایم مهم‌ترین آن‌ها را برایتان فهرست کنیم که شما آن‌ها را تکرار نکنید.

۱.  برنامه‌ریزی نکردنِ نقشه راه بهینه‌سازی

در اولین مرحله از تست A/B، ابتدا فرضیه‌ای مطرح می‌شود که تمام مراحل بعدی به آن بستگی دارد. اینکه چه چیزی باید تغییر کند، چرا باید تغییر کند، نتیجه مورد انتظار چیست و غیره. به همین دلیل اگر با فرضیه اشتباه شروع کنید، احتمال موفقیت آزمون کاهش می‌یابد؛

به قول معروف «خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می‌رود دیوار کج»

نکته مهمی که حین برنامه‌ریزی مسیر خود باید به آن دقت کنید این است که هیچ دو وب سایتی مشابه هم نیستند. پس چیزی که برای یک سایت دیگر کارآمد است الزاما برای سایت شما کارساز نیست. پس در این مسیر حرف سایر افراد را الگوی کار خود قرار ندهید.

۲. تغییر چند بخش از سایت

وقتی تصمیم به بهینه کردن یک صفحه می‌گیرید متوجه خواهید شد که فاکتورهای مختلفی قابل تغییر هستند. اگر تمام این فاکتورها را به طور همزمان تغییر دهید فهمیدن این موضوع که تغییر کدام یک باعث تغییر نتایج شده است غیر ممکن می‌شود.

۳. استفاده از ترافیک نامناسب

برخی کسب‌وکارها از ترافیک نادرستی برای تست A/B استفاده می‌کنند. استفاده از ترافیک کمتر یا بالاتر از میزان مورد نیاز برای آزمایش، احتمال شکست کمپین شما یا ایجاد نتایج غیر قطعی را افزایش می‌دهد.

۴. آزمایش برای مدت زمان نادرست

اجرای AB تست برای یک دوره خیلی طولانی یا خیلی کوتاه می‌تواند منجر به شکست تست شده یا نتایج کافی نداشته باشد. اینکه یکی از نسخه‌ها در روزهای اول آزمایش عملکرد بهتری را نشان می‌دهد، به این معنی نیست که باید قبل از پایان دوره‌ی زمانی، تست را پایان داد. البته اجرای یک تست برای مدت زمان طولانی هم اشتباه رایجی است.

مدت زمان اجرای تست‌ AB باید به قدری باشد که بتوان از نظر آماری بر روی نتایج آن حساب کرد. به این منظور باید به عوامل مختلفی مانند ترافیک موجود، نرخ تبدیل موجود، بهبود مورد انتظار خود و… توجه کنید.

۵. دست کشیدن از تست به دلیل تجربه شکست

برخی از کسب‌وکارها پس از شکست در اولین آزمون، به کلی از انجام تست A/B منصرف می‌شوند. باید به این نکته توجه کرد که همیشه این نتیجۀ آزمون نیست که به کمک شما می‌آید بلکه بینش‌هایی که از انجام آن بدست می‌آورید خود می‌تواند در برنامه‌ریزی تست‌های آینده به شما کمک کند.

علاوه بر این، پس از یک آزمایش موفقیت‌آمیز، آزمایش را متوقف نکنید. هر عنصر را به طور مکرر آزمایش کنید تا بهینه‌ترین نسخه آن را تولید کنید، حتی اگر آن‌ها محصول یک کمپین موفق باشند.

۶. عدم توجه به عوامل خارجی

آزمایش‌ها باید در شرایط یکسان انجام شوند تا بتوان نتایج را با هم مقایسه کرد. مقایسه ترافیک وب سایت در روزهایی که سایت به دلیل عوامل خارجی مثل تعطیلات بیشترین بازدید را دارد با روزهایی که شاهد کمترین ترافیک است اشتباه است.

۷. استفاده از ابزارهای نامناسب

به دلیل محبوبیت AB تست ، چندین ابزار برای انجام آن ساخته شده است که همگی آن‌ها به یک اندازه خوب نیستند. مثلا برخی از این ابزارها سرعت سایت شما را به شدت کاهش می‌دهند که خود یک عامل مزاحم برای کاربران است. در نتیجه انجام تست A/B با چنین ابزارهای معیوبی می‌تواند موفقیت تست شما را از همان ابتدا به خطر بیندازد.

چرا باید آزمایش A/B را انجام دهیم؟

اگر تست A/B به درستی انجام شده و نتایج آن به خوبی تحلیل شود، می‌تواند از جنبه‌های مختلفی سایت شما را بهبود ببخشد. می‌پرسید چرا و چطور؟ دلایل زیر را بخوانید تا جواب این سوالتان را پیدا کنید.

شناخت سلیقه مخاطب و کاهش نرخ پرش

A/B تست به شما کمک می‌کند رفتار مشتری و سلیقه مخاطب هدف خود را بهتر بشناسید و در نتیجه محتوایی متناسب با آن تهیه کنید. وقتی کاربران محتوایی که دوست دارند را در سایت شما می‌بینند، زمان بیشتری را در آن صرف می‌کنند و این موضوع خود به کاهش نرخ پرش و بهبود رتبه سایت شما کمک می‌کند.

علاوه بر این اجرای تست AB به طور منظم کمک می‌کند تا اگر در الگوی رفتار مصرف‌کنندگان تغییر ایجاد شود، شما از آن باخبر شوید.

افزایش نرخ ‌تبدیل و نرخ بازگشت سرمایه

همانطور که می‌دانید هزینه بالا بردن ترافیک یک وب سایت، بسیار زیاد است. اما تست AB به شما کمک می‌کند بدون صرف هزینه‌ی اضافه، از ترافیک موجود نهایت استفاده را ببرید. در واقع به کمک A/B تست می‌توان نرخ تبدیل صفحات را افزایش داد که این موضوع خود باعث افزایش نرخ بازگشت سرمایه می‌شود.

انجام اصلاحات کم خطر

به کمک تست AB می‌توانید به جای طراحی مجدد کل صفحه در سایت خود تغییرات جزئی و تدریجی ایجاد کنید. این موضوع می‌تواند از به خطر افتادن نرخ تبدیل فعلی شما به دلیل تغییرات ناگهانی جلوگیری کند.

تصمیم‌گیری بر اساس شواهد

تست A/B به شما این امکان را می‌دهد تا به جای حدس و گمان و احساسات درونی بر اساس داده‌های آماری گزینه مناسب را از بین انواع گزینه‌ها انتخاب کنید.

چه بخش‌هایی از سایت را می‌توانید با تست AB بیازمایید؟

اگر از خودتان می‌پرسید که کدام یک از اجزای سایتتان نیاز به تست A/B دارد باید به این نکته توجه کنید هر محتوایی که از طریق وب سایت شما به مخاطبان هدفتان می‌رسد، باید بهینه‌سازی شود تا بیشترین اثرگذاری را داشته باشد. زیرا تمام این بخش‌‌ها در راستای رسیدن به اهداف آن صفحه طراحی شده‌اند.

بنابراین، بسته به اینکه کدام صفحه از سایتتان می‌خواهید بهبود ببخشید، عنصری که مورد A/B تست قرار می‌دهید می‌‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

عناوین اصلی و فرعی

همانطور که می‌دانید عناوین کوتاه هستند و با فونت بزرگ‌تری نوشته می‌شوند؛ به همین دلیل اولین چیزی هستند که توجه بیننده را جلب می‌کنند و چون اصلی‌ترین پیام صفحه را منتقل می‌کنند در تصمیم‌گیری بازدیدکنندگان آن صفحه بسیار تاثیرگذار هستند.

به همین دلیل باید مطمئن شوید عناوین صفحه ضمن کوتاه، جذاب و دقیق بودن پیام مورد نظر شما را نیز منتقل می‌کنند؛ یعنی در راستای هدف آن صفحه نوشته‌اند. برای اینکه بتوانید نسخه‌های مختلفی از عناوین صفحه برای تست AB  بسازید، باید بر روی انواع  سبک‌ نوشتاری و فونت‌های مختلف کار کنید.

متن اصلی و محتوای صفحه

محتوای متنی اصلی وب سایت شما باید به وضوح آنچه که در آن صفحه ارائه می‌دهید را به مخاطب منتقل کند. پس باید متناسب با نوع مخاطب خود این متن را بنویسید. قطعا اگر مخاطب صفحۀ شما حقوقدان‌ها باشند باید از ادبیات متفاوتی نسبت به وقتی که برای نوجوانان علاقمند به بازی‌های کامپیوتری می‌نویسید، استفاده کنید.

برای اینکه بدانید سوالات و نیازهای مخاطب شما چیست، از چه لحنی باید برای حرف زدن با او استفاده کرد و با تا چه حد باید در توضیح دادن عمیق شد، باید مخاطب خود را بشناسید. به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما مقاله‌ای که درباره پرسونا نوشته‌ایم را بخوانید تا دید درستی نسبت این مسئله پیدا کنید.

چیدمان و طراحی صفحه

برای اینکه بازدیدکننده به بهترین شکل با سایت شما ارتباط برقرار کند، باید در چیدمان و ترتیب قرار گرفتن اجزای صفحه دقت کنید. البته فهمیدن اینکه وجود کدام بخش از صفحه ضرورت دارد و کدام بخش‌ها رامی‌توان حذف کرد، می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد. به همین دلیل ایده‌های مختلف درباره چیدمان صفحه را هم می‌توان با تست AB به آزمایش گذاشت.

برای مثال صفحه‌ی فروش یک فروشگاه آنلاین را در نظر بگیرید. نرخ تبدیل این صفحه برای صاحب این کسب‌وکار بسیار مهم است. زیرا در این صفحه است که با تبدیل بازدیدکنندگان به مشتری، درآمد حاصل می‌شود. بنابراین قرار دادن توضیحات محصول، تصاویر باکیفیت و سایر اجزای این صفحه باید از نظر طراحی و چیدمان در بهینه‌ترین شکل خود باشد.

به این منظور می‌توانید در تصاویر (تصاویر محصول، تصاویر پیشنهادی و غیره)، ویدئوها، نمودارها، نظرات مشتریان سابق و … تغییرات ایجاد کنید و این نسخه‌های مختلف را با تست A/B بسنجید.

مسیریابی در سایت

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در هر وب سایتی باید بهینه شود ناوبری یا مسیریابی در سایت است. مسیریابی به طور مستقیم در تجربه کاربری تاثیر می‌گذارد. به همین دلیل باید مطمئن شوید که برای ساختار سایت خود و لینک دهی به صفحات، بهترین استراتژی را پیش گرفته‌اید.

باید مطمئن شوید بازدیدکنندگان به راحتی می‌توانند آنچه را که به دنبال آن هستند پیدا کنند و با یک مسیر ناوبری بد سردرگم نشوند؛ این یعنی هر کلیک باید بازدیدکنندگان را به صفحه مورد نظرشان هدایت کند.

فرم‌های موجود در سایت

شما به کمک فرم‌ها از بازدیدکنندگان سایت سرنخ دریافت می‌کنید؛ یعنی ابتدایی ترین قسمت قیف فروش شما هستند. به همین دلیل باید مطمئن شوید که فرم‌ها در بهترین حالت خود هستند. می‌توانید از ابزارهایی که برای تجزیه تحلیل فرم‌ها وجود دارد بفهمید که مشکل این فرم‌ها در چیست و سبک‌های مختلفی را طراحی و با تست A/B به آزمایش بگذارید.

فراخوان اقدام یا CTA

همانطور که در مقاله‌ی فراخوان اقدام یا کال تو اکشن (CTA) توضیح داده‌ایم، یکی از مهم‌ترین عناصر در بالا بردن نرخ تبدیل، استفاده درست از CTA است. مکان قرار گیری، متن فراخوان و طراحی آن را مورد بازبینی قرار دهید و نسخه‌های مختلف را با تست A/B به آزمایش بگذارید.

تاثیر تست A/B بر سئو و رتبه سایت

اگر نگران تاثیر تست AB بر سئو سایت و رتبه سایتتان شده‌اید، بد نیست بدانید که گوگل اعلام کرده اینگونه تست‌ها به طور ذاتی بر رتبه سایت شما تاثیر نمی‌گذارند و حتی صاحبان سایت‌ها را به انجام آن تشویق هم می‌کند.

اما با این وجود، گوگل برای اطمینان از اینکه از این تست سوء استفاده نمی‌شود و یا افراد حین اجرای آن به طور غیر عمد  مرتکب اشتباه نمی‌شوند، نکاتی را درباره اجرای AB تست بیان کرده است:

از Cloaking بپرهیزید

 Cloaking روشی است که در آن محتوایی که به موتورهای جستجو نشان داده می‌شود، نسبت به آنچه که به بازدیدکنندگان سایت نشان داده می‌شود متفاوت است. گوگل اعلام کرده که Cloaking می‌تواند رتبه سایت شما را در سرپ تنزل دهد و یا حتی منجر به حذف آن از نتایج شود.

از تگ کنونیکال استفاده کنید

اگر برای تست A/B از چند URL استفاده می‌کنید، باید از rel=canonical استفاده کنید تا تغییرات را به نسخه اصلی صفحه برگردانید. انجام این کار از گیج شدن Googlebot به دلیل وجود چندین نسخه از یک صفحه جلوگیری می‌کند.

از ریدایرکت‌ ۳۰۲ به جای ۳۰۱ استفاده کنید

 اگر در آزمایش A/B آدرس اصلی را به آدرسی دیگر ریدایرکت می‌کنید، به جای ریدایرکت ۳۰۱ که به طور دائمی مسیر را تغییر می‌دهد از ریدایرکت ۳۰۲ که موقتی است استفاده کنید. به این ترتیب به موتورهای جستجو این پیام را می‌رسانید که باید URL اصلی را به جای URL آزمایشی ایندکس نگه دارند.

تست A/B  به طور خلاصه

در این مقاله گفتیم که به کمک تست AB می‌توان نسخه‌های مختلف از یک صفحۀ وب را آزمایش کرده و از بین انواع حالت‌های ممکن بهترین را انتخاب کرد. اجرای این تست یکی از مهم‌ترین مراحل بهبود سایت در کسب‌وکارهای آنلاین محسوب می‌شود. چون باعث می‌شود رفتار و نقاط درد کاربر را بهتر درک کرده و برای بالا بردن تعامل او با سایت، تغییراتی لازم را ایجاد کرد.

اگر شما هم صاحب سایت هستید با به‌کارگرفتن آنچه در این مقاله درباره تست A/B گفتیم، سایت کسب‌وکارتان و درنتیجه‌ی آن درآمد خود را بهبود ببخشید. راستی اگر سوالی درباره این مقاله داشتید، آن را با ما در قسمت نظرات در میان بگذارید. ما در حد توان پاسخگوی شما خواهیم بود.

آژانس خلاقیت نبض مارکتینگ

ممکن است برای شما هم سوال باشد

• تست A/B چیست؟

تست AB ابزاریست که به کمک آن می‌توان نسخه‌های مختلف از یک صفحۀ وب را آزمایش کرده و از بین حالت‌های مختلفی که این صفحه می‌تواند داشته باشد، بهترین را انتخاب کرد.

• تست A/B چطور کار می‌کند؟

طرز کار این تست به این شکل است که بازدیدکنندگان سایت را به دو دسته تقسیم می‌کند سپس نسخه A از صفحه را به یک دسته و نسخه B را به دسته دیگری از کاربران نشان می‌دهد. این که کدام کاربر کدام نسخه را ببیند، به طور تصادفی مشخص می‌شود. به همین دلیل با انجام تست A/B می‌توان فهمید، کاربران سایت با کدام نسخه بهتر ارتباط برقرار می‌کنند و کدام شکل از صفحه، برای رسیدن به هدفی که پشت طراحی آن صفحه بوده بهتر عمل می‌کند.

• برای چه مواردی می‌توان از تست A/B استفاده کرد؟

فرم‌ها و CTA، عناوین اصلی و فرعی، محتوای اصلی وب سایت، طراحی و چیدمان، نحوه مسیریابی در سایت و …