تصور کنید که به اطلاعات یک سایت نیاز دارید و می‌خواهید وارد آن شوید. در این صورت وب سرور مانند یک قهرمان وارد داستان می‌شود، درخواست شما برای باز کردن آن سایت را به دامنۀ سایت منتقل می‌کند؛ سپس در کسری از ثانیه اطلاعات صفحۀ مورد نظر را دریافت کرده و به شما نمایش می‌دهد.
برای مثال کبوتر نامه‌رسان را در نظر بگیرید! در زمان‌های قدیم که تکنولوژی وجود نداشت، یکی از راه‌های برقراری ارتباط استفاده از کبوتر نامه‌رسان بود. شخص، نامه را به پای کبوتر نامه‌رسان می‌بست؛ سپس این کبوتر، نامه را به مقصد مورد نظر صاحب خود می‌رساند و به همین طریق نیز پاسخِ نامه را از مقصد برای صاحبش می‌آورد.
کار وبسرور تقریبا شبیه به کار این کبوتر است. وبسرور درخواست را از کاربر دریافت کرده و به مقصد می‌رساند؛ سپس جواب درخواست کاربر را از دامنهٔ سایت گرفته و به او انتقال می‌دهد. وبسرور یک اصطلاح رایج است که متخصصان دنیای اینترنت مدام با آن سروکار دارند. پس اگر شما نیز دربارهٔ وبسرور چیزهایی شنیده‌اید، اما اطلاعات دقیقی از آن ندارید این مقاله را تا انتها بخوانید؛ زیرا ما در این مقاله به شما می‌گوییم وبسرور چیست و مهم‌ترین نکات آن کدام‌اند.
در نظر داشته باشید که وب سرور های روی سرعت سایت شما تاثیر می‌گذارند، که این امر طبیعتا روی سرعت سئو سایت شما نیز تاثیر گذار است. توصیه میکنیم مقاله سئو چیست را مطالعه کنید..
وب سرور چیست؟
وبسرور (Web Server) کامپیوتری است که تمام فایل‌های وبسایت را ذخیره و پردازش می‌کند؛ سپس زمانی که کاربر آدرس سایت را وارد کرد، این فایل‌ها را به مرورگرهای وب منتقل می‌کند تا برای کاربر نمایش داده شوند. وبسرور متشکل از ۲ بخش سخت‌افزار و نرم‌افزار است.
وبسرور از Hypertext Transfer Protocol (دستورالعمل انتقال ابَرمتن) که به اختصار به آن‌ها HTTP گفته می‌شود، برای انتقال فایل‌ها استفاده می‌کند. HTTP در اصل مجموعه‌ای کد هستند. جالب است بدانید که تمام فضای وب بر اساس این کدها ساخته شده است. با استفاده از این کدها وبسرورها صفحۀ درخواستی را بارگیری کرده و به مرورگر کاربر، مثلا مرورگر گوگل کروم منتقل می‌کنند.
بنابراین یکی از کاربردهای اصلی وبسرور این است که وبسایت شما را به‌صورت آنلاین در دسترس کاربران اینترنت قرار دهد. راحت‌ترین راه تهیهٔ وبسرور برای سایتتان، دریافت خدمات از ارائه‌دهندگان میزبانی وب است. باید بدانید که انتخاب وبسرور درست برای سایتتان بخشی از سئو تکنیکال سایت شما است.
وب سرور از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
اما اگر بپرسید وبسرور از چه چیزی ساخته شده است، در جواب باید بگوییم:
۱- در بخش سخت‌افزاری، وبسرور کامپیوتری است که به اینترنت متصل می‌شود تا بتواند داده‌ها یا فایل‌ها را بین سایر دستگاه‌هایی که به وب متصل هستند مبادله کند. این داده‌ها می‌توانند به اشکال مختلفی مانند فایل‌های HTML، تصاویر و فایل‌های (اسکریپت) جاوا اسکریپت یا فایل‌های CSS (استایل شیت) ارائه شوند؛ همچنین، سخت‌افزار وبسرور، نرم‌افزار وبسرور را نیز در خود ذخیره می‌کند.
۲- نرم‌افزار وبسرور روش دسترسی کاربران وب به فایل‌های میزبانی شده در سرور را کنترل می‌کند. نرم‌افزار وبسرور شامل چندین بخش است که حداقل یک سرور HTTP را در خود جای داده است. سرور HTTP نرم‌افزاری است که می‌تواند درخواست‌ها و URL های HTTP را درک کند.
امروزه بسیاری از سایت‌ها به‌جای دستورالعمل HTTP از دستورالعمل HTTPS استفاده می‌کنند؛ زیرا HTTPS امنیت بیشتری را برای کاربران سایت فراهم می‌کند. اگر می‌خواهید بیشتر دربارهٔ این دستورالعمل بدانید، پیشنهاد میکنیم مقالهٔ گواهینامهٔ SSL را مطالعه کنید.
تا اینجا متوجه مفهوم وبسرور شده‌اید. در ادامهٔ مقاله نحوهٔ کار کردن وبسرور را برای شما توضیح می‌دهیم.
وب سرور چگونه کار می‌کند؟
در این بخش نحوهٔ کار وبسرور را مرحله به مرحله برای شما توضیح می‌دهیم.
هنگامی که یک کاربر می‌خواهد محتوای وبسایتی را ببیند، مرورگر او از طریق اینترنت یک درخواست دسترسی به سایت می‌فرستد. این درخواست به‌صورت کدهای HTTP ارسال می‌شود. مرورگر می‌تواند به دو طریق، آدرس IP وبسایت درخواستی را با زبان صفحات وب (همان کدهای HTTP) جستجو کند:
- از طریق سیستم نام دامنه (DNS Server)
- از طریق جستجو در حافظهٔ پنهان (فایل‌های کش) مرورگر
مرورگر به کمک یکی از این دو روش، مکان وب‌سروری که فایل‌های سایت در آن میزبانی می‌شوند را پیدا می‌کند.
آدرس IP، یک آدرس برای شناسایی تمام دستگاه‌ها، سایت‌ها و شبکه‌های موجود در اینترنت است. هر سایت یک آدرس IP منحصربه‌فرد دارد.
۲- وبسرور درخواست را دریافت کرده و آن را از طریق سرور HTTP خود پردازش می‌کند. بعد از اینکه سرور HTTP درخواست را پذیرفت، در فایل‌های سرور جستجو می‌کند تا داده‌های مربوطه را به‌دست آورد.
۳- پس از آن، وبسرور فایل‌های سایت را به مرورگری که درخواست را داده بود، ارسال می‌کند و به این صورت کاربر می‌تواند محتوای وبسایت را مشاهده کند.
با این حال، اگر سرور HTTP نتواند فایل‌های درخواستی را پیدا یا پردازش کند، با یک پیام خطا به مرورگر وب پاسخ می‌دهد. یکی از رایج‌ترین پیام‌ها، خطای ۴۰۴ است؛ اما اگر مشکلی دربارهٔ مجوز دسترسی به سایت وجود داشته باشد، ممکن است خطای ۴۰۳ نیز ظاهر شود. از سوی دیگر، اگر یک وبسرور نتواند درخواست شما را تکمیل کند، یعنی نتواند صفحهٔ مورد نظرتان را بارگذاری کند، خطای ۵۰۴ را به شما نشان می‌دهد.
شاید شما قصد دارید برای کسب‌وکارتان سایتی تاسیس کنید و می‌خواهید سایتتان را به بهترین شکل ممکن بهینه کنید؛ برای همین در اولین قدم تصمیم گرفته‌اید که بهترین وبسرور را برای سایتتان انتخاب کنید. نکته‌ای که باید در نظر بگیرید این است که سایت شما علاوه‌بر داشتن یک وبسرور مناسب، باید به بهترین شکل ممکن و متناسب با کسب‌وکار شما سئو شود. شما می‌توانید با دریافت خدمات سئو از تیم سئوی شرکت نبض مارکتینگ، از قرار گرفتن سایتتان در صفحهٔ اول نتایج گوگل راحت باشد.
حالا که مراحل کار کردن وبسرور را متوجه شده‌اید، باید بدانید وبسرورها می‌توانند ۲ نوع محتوای متفاوت را ارائه دهند در ادامه با این ۲ نوع محتوا آشنا می‌شوید.
وبسرور استاتیک و وبسرور داینامیک
وبسرورها می‌توانند محتوای استاتیک یا ایستا و همین‌طور محتوای داینامیک یا پویا را ارائه دهند.
وبسرور استاتیک یا ایستا
یک وبسرور استاتیک از یک کامپیوتر و نرم‌افزار HTTP تشکیل شده است. وب‌سرورهای استاتیک فایل‌های یک وبسایت را بدون هیچ تغییری به مرورگر وب ارسال می‌کنند. مثلا صفحات نمونه کار یا صفحات اصلی سایت‌ها از طریق وبسرور استاتیک منتقل می‌شود.
وبسرور داینامیک یا پویا
یک وبسرور داینامیک از یک وبسرور استاتیک به‌علاوهٔ یک نرم‌افزار تشکیل شده است. این نرم‌افزار معمولاً از یک سرور اپلیکیشن و پایگاه داده تشکیل شده است. وب‌سرورهای پویا اساساً قبل از تحویل فایل‌های صفحات سایت، آن‌ها را از طریق یک سرور HTTP به‌روزرسانی می‌کنند؛ به‌عبارت دیگر آن‌ها محتوای داینامیک را به‌وجود آورده و به یک مرورگر وب ارسال کنند. مثلا صفحاتی از سایت که امکان تغییر زبان صفحه را دارند (معمولا سایت‌های چند زبانه این قابلیت را دارند.) از طریق وبسرور پویا منتقل می‌شوند.
خُب حالا با انواع وبسرور آشنا شده‌اید، اما ممکن است از خودتان پرسیده باشید که «ضرورت استفاده از وبسرور چیست؟»، در این صورت بخش بعدی مقاله برای شما نوشته شده است.
چرا از وبسرور استفاده میکنیم؟
بدون سرورهای وب، اینترنتی که ما می شناسیم و دوست داریم ناپدید می شود. وبسرورها پل ارتباطی بین افراد عادی و شبکهٔ جهانی وب هستند. آن‌ها ستون فقرات اینترنت هستند و دسترسی به حجم وسیعی از اطلاعات و منابع موجود آنلاین را برای ما فراهم می کنند.
وبسرورها سه کاربرد اصلی دارند. این سه کاربرد عبارتند از:
- میزبانی چندین وبسایت
- پردازش درخواست‌های پروتکل انتقال فایل FTP (پروتکل FTP نوعی دستورالعمل انتقال فایل بین کامپیوترها است به‌صورتی که هر دو کامپیوتر به اینترنت متصل باشند.)
- ارسال و دریافت ایمیل‌ها
وبسرورها میزبان وبسایتها در اینترنت هستند؛ ویژگی‌ها و عملکردهای یک وبسرور نیز روی همین هدف متمرکز است. اگر می‌خواهید یک وبسایت راه‌اندازی و منتشر کنید، باید به یک وبسرور دسترسی داشته باشید. راحت‌ترین راه برای انجام این کار، استفاده از هاست وبسایت است.
میزبانی وب سرویسی است که فضای سرور وبسایت شما را برای ذخیرهٔ فایل‌ها و تمام داده‌های شما فراهم می‌کند. علاوه‌بر این، نقش یک ارائهٔ دهندهٔ وب را دارد و باید از عملکرد درست سرورها اطمینان حاصل کند. مثلا کارهایی مثل پشتیبان‌گیری، کش کردن، نظارت بر امنیت سایت‌ها از مهم‌ترین وظایف وبسرور است؛ در نتیجه انتخاب یک هاست قابل اعتماد اهمیت بسیار زیادی دارد.
حالا که اهمیت وبسرور را متوجه شدید، شاید برایتان این سوال پیش بیاید که وبسرورها دقیقا چه ویژگی‌هایی دارند. در ادامه با هم پاسخ این سوال را بررسی میکنیم.
ویژگی‌های وبسرور
جدا از پشتیبانی از پروتکل‌های HTTP برای پردازش درخواست‌های دریافتی و پاسخگویی، اکثر وبسرورها ویژگی‌های استاندارد زیر را ارائه می‌دهند:
۱- ایجاد فایل گزارش رویدادها
فایل‌های گزارش یا لاگ فایل‌ها، رویدادها یا فعالیت‌هایی را که سرورهای وب انجام می‌دهند را ثبت می‌کنند؛ مانند درخواست‌ها، امنیت و گزارش‌های خطا. به‌عبارتی دیگر هربار که یک وبسرور درخواست جدیدی دریافت می‌کند، یک خط متن به گزارش اضافه می‌شود.
۲- تامین امنیت
اکثر وبسرورها دارای ویژگی‌های امنیتی داخلی مانند احراز هویت، SSL/TLS، رمزگذاری و موارد دیگر برای محافظت از انتقال داده‌های حساس از طریق اینترنت هستند.
۳- سازگار بودن با سیستم عامل‌ها
وبسرورها معمولاً با سیستم عامل‌ها، مرورگرهای وب و دستگاه‌های مختلف سازگار هستند تا فایل‌ها را در محدودهٔ وسیع‌تری ارائه دهند.
۴- محدود کردن پهنای باند
پهنای باند یک وبسرور (Bandwidth limiting) همان مقدار داده‌ای است که می‌تواند در یک زمان معین پردازش کند یا انتقال دهد. محدود کردن پهنای باند سرعت پاسخگویی را کنترل می‌کند تا اطمینان حاصل شود که شبکه بیش‌ازحد اشباع نشده است و می‌تواند فایل‌ها را به آرامی تحویل دهد.
۵- دارای فضای ذخیره‌سازی
اکثر وبسرورها تمام اطلاعات سایت‌ها را ذخیره می‌کنند؛ اطلاعاتی مانند فایل‌های HTML، رسانه‌ها، فایل‌های PHP، فایل‌های لاگ ها، اطلاعات پایگاه های داده.
۶- پشتیبانی از زبان‌های برنامه نویسی
برای آسان‌تر شدن ایجاد یک صفحهٔ وب پویا، یک وبسرور باید مجهز به قابلیت پشتیبانی از زبان‌های برنامه نویسی سمت سرور مانند PHP، Python یا Ruby باشد.
۷- دارای ویژگی آپتایم
آپتایم سرور (Uptime)، بر مدت زمانی که یک وبسرور کار می‌کند، نظارت دارد؛ مثلا زمانی که طول می‌کشد تا درخواست‌ها را پردازش کند یا فایل‌ها را تحویل دهد.
۸- مقیاس پذیری وبسرور
وبسرورها نیز مقیاس پذیر هستند؛ یعنی می توانند حجم زیادی از ترافیک وب را مدیریت کنند.
حالا که با ویژگی‌های وبسرور آشنا شدیم، نوبت به معرفی انواع وبسرور می‌رسد؛ در ادامه انواع مختلف وبسرور که در بازار در دسترس هستند را به شما معرفی میکنیم.
معرفی انواع وبسرور
وبسایتها به روش‌های مختلف و به منظورهای متفاوتی اجرا می‌شوند و عملکرد متفاوتی دارند؛ در نتیجه از نظر میزبانی وب نیز نیازهای متفاوتی دارند. از آن‌جایی که هاست‌های مختلف وب از انواع مختلفی از سرورها پشتیبانی می‌کنند، شما با مطالعۀ ویژگی‌ها و توانایی‌های هر یک از وبسرورها، می‌توانید سرور مناسب با سایت خود را انتخاب کنید. در ادامه برخی از محبوب‌ترین وبسرورها را به شما معرفی میکنیم.
وبسرور Apache
آپاچی یک وبسرور رایگان و متن باز است. این وبسرور محبوب‌ترین سرویس‌دهندهٔ HTTP است که برای بسیاری از سیستم عامل‌ها از جمله ویندوز، لینوکس و مک استفاده می‌شود. آپاچی یکی از قدیمی‌ترین نرم‌افزارهای وبسرور است؛ اما هنوز هم یکی از نرم‌افزارهای مورد استفاده برای صاحبان وبسایتها، توسعه‌دهندگان و ارائه‌کنندگان هاست است.
ازآنجایی‌که سرور آپاچی متن باز است و کُدهای آن در دسترس همگان قرار دارد، برنامه‌نویسان می‌توانند به‌صورت مرتب آن را بهینه‌سازی کنند. از ویژگی‌های بسیار خوب وبسرور آپاچی می‌توان به مدیریت حجم ترافیک زیاد با کمترین پیکربندی اشاره کرد. آپاچی طی سال‌ها به‌خوبی ثابت کرده که هنگام کار با برنامه‌های مختلف، پایداری مناسبی دارد.
وبسرور NGINX
وبسرور NGINX یک نرم‌افزار وبسرور متن باز معروف که در ابتدا در اختیار سرویس‌دهی وب HTTP بود؛ اما اکنون از عهدهٔ کارهایی که در زیر اشاره میکنیم هم برمی‌آید:
- به‌عنوان یک پروکسی معکوس (واسطه‌ای بین کاربر و سرور اصلی سایت) عمل می‌کند.
- بارِ کدهای HTTP را متعادل کرده و بهبود می‌دهد.
- به‌عنوان پروکسی ایمیل استفاده می‌شود. پروکسی ایمیل یک واسطه بین کاربر و سرور اصلی ایمیل است. یکی از مزایای آن این است که امنیت کاربر را افزایش می‌دهد.
وبسرور NGINX علاوه‌بر اینکه سرعت مناسبی را ارائه می‌دهد، توانایی مدیریت چندین اتصال را نیز دارد؛ به همین دلیل است که بسیاری از وبسایت‌های پربازدید از خدمات آن استفاده می‌کنند. این وبسرور با اینکه مقدار رم کمتری را ارائه می‌کند، اما در مقابل می‌تواند روندهای بیشتری را مدیریت کند. این وبسرور به‌جای اینکه برای هر درخواست یک روند جداگانه ایجاد کند، آن‌ها را در یک Thread مجزا مدیریت می‌کند.
وبسرور (Microsoft Internet Information Services (IIS
وبسرور IIS که به نام وبسرور ویندوز نیز شناخته می‌شود، یک نرم‌افزار وبسرور بسته است که توسط مایکروسافت به‌صورت گسترده‌ای در سیستم‌های ویندوزی استفاده می‌شود. از آن‌جایی که این وبسرور متن باز نیست، در نتیجه توسعه‌ی آن توسط دیگران امکان‌پذیر نیست؛ در عین حال این وبسرور انعطاف‌پذیری زیادی دارد و از چارچوب‌هایی که برای توسعهٔ برنامه‌های مخصوص ویندوز (NET Framework) و زبان برنامه‌نویسی PHP پشتیبانی می‌کند.
وبسرور Lighttpd
این وبسرور رایگان و متن باز است و به دلیل مزایایی که نسبت به بقیهٔ وبسرورها دارد به‌سرعت معروف شد؛ با اینکه انعطاف‌پذیری و امنیت Lighttpd با استانداردهای سایر وبسرورها مطابقت دارد، نسبت به سایر وبسرورها به قدرت CPU کمتری نیاز دارد؛ یکی از ویژگی‌های مهم Lighttpd این است که می‌تواند درخواست‌های زیاد را به‌صورت هم‌زمان مدیریت کند.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم تمام اطلاعات مورد نیاز دربارهٔ وبسرور را در اختیار شما قرار دهیم. آموختیم که وبسرور کامپیوتری است که فایل‌های وبسایت را ذخیره و پردازش کرده و سپس تحویل می‌دهد؛ همین‌طور شامل یک بخش سخت‌افزاری و یک بخش نرم‌افزاری است که هرکدام نقش مشخصی را در پردازش فایل‌ها به‌عهده دارند.
علاوه‌بر این، انواع مختلف وبسرورها می‌توانند محتوای داینامیک یا محتوای استاتیک را به مرورگر تحویل دهند. صرف‌نظر از انواع آن‌ها، وبسرورها دارای برخی ویژگی‌های استاندارد هستند؛ این ویژگی‌ها شامل گزارش رویدادها، احراز هویت، محدود کردن پهنای باند و داشتن فضای ذخیره‌سازی است.
عملکرد اصلی وبسرورها میزبانی وبسایتها، پردازش درخواست‌های HTTP و ارائهٔ محتوای وب به کاربران است؛ بنابراین، برای اینکه وبسایتتان به‌صورت آنلاین در دسترس کاربران باشد به سرور یا هاست شخصی نیاز دارید. بعد انتخاب هاست، میزبان وب مسئولیت سرور را برعهده خواهد داشت و امنیت و عملکرد آن را تضمین می‌کند. انجام این کار زمان بیشتری را در اختیار شما قرار خواهد داد تا بتوانید روی سایر جنبه‌های دیگر کسب‌وکار و رشد وبسایتتان تمرکز کنید.
آژانس خلاقیت نبض مارکتینگ
شاید برای شما هم سوال باشد
کدام وبسرور برای سایت شما مناسب‌تر است؟
شما در ابتدا باید هاست مناسب برای وبسایت خود را تهیه کنید؛ سپس باید به فکر یک وبسرور مناسب باشید. اینکه کدام وبسرور برای شما مناسب‌تر است بستگی به این دارد که می‌خواهید از آن برای چه منظوری استفاده کنید. پس از مشخص کردن این مسئله، امکانات و ویژگی‌های هرکدام از وبسرورها را مطالعه کرده و براساس نیاز و هدف خود یکی از آن‌ها را انتخاب کنید.
تفاوت وب‌سرورهای مختلف با یکدیگر چیست؟
وبسرورها از نظر سیستم عامل، پشتیبانی از زبان‌هایی که می‌توان در آن‌ها استفاده کرد، پشتیبانی از فریم‌ورک‌های مختلف، وضعیت امنیتی و بسیاری موارد دیگر با هم تفاوت هستند. شما ابتدا باید نیازهای خود را سنجیده و براساس آن بهترین وبسرور را انتخاب کنید.
تفاوت بین هاست و وبسرور چیست؟
هاست فضای میزبانی است که تمامی اطلاعات مربوط به سایت شما روی آن ذخیره و نگهداری می‌شود؛ اما وظیفهٔ وبسرور این است که به درخواست‌هایی که از مرورگرهای مختلف ارسال می‌شود پاسخ دهد. از طریق این فرآیند، وبسرورها صفحهٔ درخواستی را بارگیری کرده و به مرورگر کاربر منتقل می‌کنند.
بهترین وبسرور کدام است؟
بهترین وبسرور آن است که با نیازهای شما مطابقت داشته و بتواند آن‌ها را برآورده کند؛ بنابراین، شما به جای اینکه به دنبال بهترین وبسرور باشید، ابتدا نیازهای خود را در نظر گرفته و سپس با تحقیق در بین انواع مختلف آن‌ها از جمله Apache و NGINX و Microsoft Internet Information Services (IIS) و Lighttpd و… بهترین گزینه را که می‌تواند پاسخگوی نیازهای شما باشد، انتخاب کنید.
